Халықаралық тәжірибе алмасу арқылы Қазақстандағы әйел судьялардың мүмкіндіктерін кеңейту
2024 жылғы 14-15 наурызда Астанада гибридті форматта өткен «Әйел судьялар: кәсіби тәжірибе алмасу және халықаралық ынтымақтастық» атты екі күндік воркшопқа Қазақстанның және шетелдің әйел судьялары жиналды. 10 наурыз – Халықаралық судьялар күніне арналған іс-шара сот жүйесіндегі гендерлік теңдікті ілгерілету және заң үстемдігін нығайту мақсатында әйел-судьялар арасындағы ынтымақтастық пен тәжірибе алмасуды насихаттауға арналды.
Жоғарғы Сотпен бірлесіп ұйымдастырылған воркшопты Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының төрағасы Асламбек Мерғалиев салтанатты түрде ашты. Құттықтау сөзімен ЕҚЫҰ-ның Астанадағы Бағдарламалар офисінің басшысы, доктор Фолькер Фробарт, Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының Төрағасы Эльвира Азимова және Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының судьясы Елена Максюта сөз сөйледі.
Воркшоптың бірінші күні әйел судьялар мен заң мамандары арасында терең талқылауға мүмкіндік беретін екі тартымды сессия өтті. Бірінші сессия әйел судьялар арасындағы халықаралық ынтымақтастықтың маңыздылығына және олардың ұлттық бірлестіктерін құруға арналды. Робин Тупман, Австралиялық судьялар қауымдастығының хатшысы/қазынашысы мұндай қауымдастықтар халықаралық деңгейде қалай қолдау көрсетілетіндігімен бөлісті, ал ЕҚЫҰ/ДИАҚБ заң үстемдігі жөніндегі кеңесшісі Джейкоб Бонневи сот жүйесіндегі гендерлік динамика туралы түсінік берді. Ессекс заң мектебінің (Ұлыбритания) оқытушысы, доктор Сабина Гарахан ЕҚЫҰ аймағындағы әйел судьялар қауымдастығының салыстырмалы зерттеуінің ұсыныстарымен бөліссе, құқық қорғаушы және сот төрелігі саласындағы гендерлік сарапшы доктор Халида Әжіғұлова (Қазақстан) әйелдер қауымдастығының сот төрелігі жүйесіндегі рөлін атап өтті.
Екінші отырыс барысында судья әйелдердің ұлттық бірлестіктерін құру және басқару тәжірибесі қарастырылды. Қырғызстан Республикасы Конституциялық сотының судьясы Чинара Айдарбекова халықтың осал топтары үшін сот төрелігіне қолжетімділікті жақсарту стратегияларына тоқталып, Қырғызстандық судьялар қауымдастығының тәжірибесімен бөлісті. Маргарет Глентворт, отставкадағы округ судьясы және Қорғау сотының судьясы (Ұлыбритания) Ұлыбританиядағы әйел судьялар қауымдастығының тиімді ұйымдастырушылық тәжірибесі туралы айтты. Сараево кантоналдық сотының судьясы Адиса Захирагич (Босния және Герцеговина), Босния және Герцеговинадағы сот төрелігін жүзеге асырудағы әйел судьялар қауымдастығының ықпалы туралы ақпаратпен бөлісті. Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотының судьясы Назгүл Рахметуллина Қазақстан судьяларының БАҚ-пен өзара әрекеттесу стратегиялары туралы пікірталас жүргізді.
Екінші күні тәжірибелі судьялар мен заң мамандарының жетекшілігімен интерактивті пікірталастар өтті. Талқылау барысында әйел судьялар қауымдастығының артықшылықтары мен қиыншылықтары, сондай-ақ осы бірлестіктердің халықтың осал топтары үшін сот төрелігіне тең қолжетімділігін қамтамасыз етуге қосатын үлесі қаралды. Талқылау барысында қатысушылар ұлттық әйел судьялар қауымдастығының міндеттері мен мақсаттары айқындалған жарғы нұсқаларының презентациясы жасалды.
Аталмыш воркшоп ЕҚЫҰ-ның Астанадағы Бағдарламалар офисінің «Қазақстандағы сот төрелігі жүйесінің тиімділігін арттыру» бюджеттен тыс жобасы аясында ұйымдастырылып, әйел судьялар қауымдастығының арасындағы білім мен озық тәжірибе алмасу арқылы, гендерлік теңдікті ілгерілетуге, сот жүйесінде әйелдердің мүмкіндіктерін кеңейтуге және сот жүйесінің тиімділігін арттыруға бағытталған.